Wat is het grootste Holocaust monument?

Gedenkteken voor de holocaust

Er is geen enkel gedenkteken hoe indrukwekkend ook uitgevoerd dat het leed ongedaan kan maken dat de Nazi’s veroorzaakt hebben. Toch moesten

Na de oorlog zijn er veel indrukwekkende Holocaustmonumenten gemaakt. Ik vermoed dat dit monument in Berlijn een van de grootste in Europa is.

Desondanks is het Holocaustmonument (“Denkmal für die ermordeten Juden Europas”) in Berlijn misschien wel een van de meest indrukwekkende monumenten. Midden in hartje Berlijn herdenkt het monument op sublieme wijze de Jodenvervolging gedurende het nazi regime die met groot enthousiasme het leven van Joden onmogelijk maakt. De schuld van de gruwelijke dood van miljoenen Joden drukt het Duitse geweten nog steeds.

Voor mij zelf was dit Holocaust monument indrukwekkend en werkte het desoriënterend. Ruim 2700 betonblokken dicht op elkaar geplaatst met verschillende hoogtes creëren een vervreemdend effect.  Het vult je met vragen over de gedachte achter het monument. Wat wil het uitdrukken waarom ziet het er zo uit?

Een begraafplaats vol met grafzerken en grafmonumenten?

De eerste gedacht die bij mij opkomt is dat het monument erg aan grafzerken doet denken. Zouden de grijze betonblokken grafzerken en grafstenen verbeelden?  Die kleur grijs kan ook wel eens verwijzen naar de as van de vermoorden en verbrande concentratiekamp slachtoffers.

Volgens de ontwerper van Amerikaanse origine Peter Eisenman heeft de plek geen specifieke betekenis. Dat lijkt me nogal vreemd. Maar door het monument heeft de plek inmiddels wel degelijk een speciale betekenis gekregen. De grijze betonblokken vertellen op onorthodoxe manier het gruwelijke verhaal van de holocaust. Je kunt er gewoon niet omheen als je Berlijn bezoekt.

Eisenman wilde dat de golvende zee van betonblokken desoriëntatie en isolement op zouden roepen. Volgens de Eisenman zouden de golvende betonblokken een gevoel van desoriëntatie en isolement oproepen. En dat zou symbool staan voor de ervaringen van Joodse mensen tijdens het nazibewind. En inderdaad als je zo tussen de blokken loopt, besluipt je een benauwd gevoel  van smalle paadjes, eindeloze gangen, onzekerheid en onveiligheid, het niet zien welk gevaar er om de hoek is en vooral het geen uitweg meer kunnen vinden. Een dodelijk labyrint. Als snel krijg je het gevoel van geen uitweg meer weten te vinden. Een steenkoud en dodelijk labyrint waar niets groeit en niets je veiligheid kan geven.

Zoals gezegd bestaat het monument uit ruim 2700 betonblokken die in hoogte varieren van 20 cm tot 4,70 meter. De onderlinge afstand tussen de blokken is overal precies 95 cm. Onder het monument is een ruimte met een permanente expositie over de Holocaust ingericht.

Opmerkelijk: bouw monument stilgelegd

Saillant detail is dat de bouw van het monument tijdelijk werd stilgelegd toen bleek dat het bedrijf dat nu de anti-graffiti coating leverde in de Tweede Wereldoorlog bij de productie van Zyklon B betrokken was geweest. Zyklon-B was een bestrijdingsmiddel tegen ongedierte dat in de gaskamers gebruikt werd om de Joden uit te roeien. Zyklon B was de chemische stof waarmee de joden massaal in de gaskamers van concentratie centra werden vergast.

De geschiedenis in Berlijn is nog altijd heel vers en dichterbij dan je misschien zou verwachten. Spoken uit de nazi-tijd huizen nog altijd in gebouwen, ruïnes en monumenten. Nadat bleek dat de producent voldoende afstand van zijn verleden had genomen werd de bouw weer hervat. Maar het is duidelijk dat de spoken van het nazi-verleden nog altijd huizen in het DNA van Berlijn.

Inwijding gedenkmonument

De geschiedenis is in Berlijn altijd heel dichtbij. Dichterbij dan je op het eerste oog zou vermoeden. wachten.  Het Holocaust monument kon op 10 mei in 2005 worden ingewijd. Helaas kon ik niks terug vinden over hoe die inwijding is gegaan. Het zou interessant zijn om te weten hoe dat georganiseerd was.

Graffiti op grafmonumenten?

Moeten gedenktekens en grafmonumenten nu ook al tegen graffiti beschermd worden? Helaas was het nodig dat alle betonblokken behandeld werden met een beschermende laag tegen graffiti. Daarnaast is er ook nog beveiligingspersoneel om te voorkomen het monument beschadigd wordt.  Het is triest dat dit noodzakelijk is. Of de graffiti artiesten hebben geen historisch besef of missen elke  vorm van respect en beschaving.

Respectvol gedenken?

Het monument vraagt om respect, maar voor kinderen zijn de smalle gangen en de grote blokken natuurlijk heel spannend. Het nodigt uit tot rennen, klauteren en spelen. Kinderen kun je dat niet kwalijk nemen; volwassenen wel. Je kunt je er aan ergeren, maar misschien is het ook een symbool dat het leven niet gestopt is.  

Je kunt kinderen niet kwalijk nemen dat zij van blok tot blok proberen te springen. Voor hen is het vergelijkbaar met een grote speeltuin. Maar kinderen hebben ouders die wél hun kind in de hand mogen houden en die de verantwoordelijkheid hebben om hen bij te brengen dat sommige dingen soms niet passen.

Holocaust monument adres

Dit indrukwekkende Holocaust monument is gesitueerd in het centrum van Berlijn tussen de Brandenburger Tor en de Potsdamer Platz. Om het monument te bereiken stap uit bij U-Bahnhof Brandenburger Tor of het station Potsdamer Platz.

Adres: Cora-Berliner-Straße 1

OV: U55 Brandenburger Tor, U2 of S Potsdamer Platz

Kosten tentoonstelling: gratis

Een ander bijzonder indrukwekkend Holocaust gedenkteken staat in Boedapest https://www.memorabel.nl/indrukwekkend-holocaust-monument/

Memorabel Afscheidsmonumenten

Als grafkunstenaar nodig ik nabestaanden graag uit om actief mee te denken en helpen bij het ontwerpen van een persoonlijk afscheidsmonument of gedenkteken.

Jeroen Stok van Memorabel maakt stijlvolle en bijzondere grafkunst. Ook bijzondere en eigentijdse gedenktekens voor een kindergraf of een babymonumentje. Hij ontwerpt monumenten die aansluiten bij uw verhaal, wensen en eisen. Wilt u weten wat de mogelijkheden zijn van RVS, corten of glas? Bekijk de website of maak een afspraak. Bel 0320-218676 of mail info@memorabel.nl.

Met aandacht en respect vertaalt Jeroen Stok uw wensen zorgvuldig in een bijzonder en uniek gedenkteken. Gratis vrijblijvend advies over een persoonlijke grafsteen of grafmonument. Neem contact op voor een vrijblijvend kennismaking.

Jeroen Stok

Dit artikel werd geschreven door Jeroen Stok, Jeroen is kunstenaar van o.a. kunstwerken van RVS . Grafkunst in de vorm van persoonlijke grafkunstmonumenten in opdracht ontworpen e uitgevoerd is een belangrijk onderdeel van zijn werk.  

Memorabel Afscheidsmonumenten – Jeroen Stok

Moezelstraat 72

8226LB Lelystad

06-49 351 338